Heemkundige Kring Vlierbeek vzw

De Heemkundige Kring Vlierbeek vzw maakt de blijvende zorg voor het erfgoed van de voormalige benedictijnenabdij van Vlierbeek mee mogelijk en helpt een draagvlak voor restauratiewerken creëren.

Je kan ons bereiken via: heemkundigekring@abdijvanvlierbeek.be

Wil je graag op de hoogte blijven van onze werking? Altijd welkom om ons te volgen op onze Facebookpagina.

Wist je ook dat je ons een steuntje in de rug kan geven via Trooper? Hier lees je er alles over.

De Heemkundige Kring Vlierbeek (HKV) is sinds 30 maart 2021 een vzw (vereniging zonder winstoogmerk) met maatschappelijke zetel Albrecht Rodenbachstraat 47 te 3010 Kessel-Lo en ondernemingsnummer 0766563185 (RPR Gerechtelijk Arrondissement Leuven). De stichtende leden zijn Roger Stuyven, Robrecht Janssen (voorzitter), Denise Dictus (secretaris), Anne Marie Pernot, Herman Huveners en Wendelynne Michaux (penningmeester). De geschiedenis van de Heemkundige Kring Vlierbeek startte echter al meer dan vijfenzeventig jaar vroeger.

1945: Stichting Heemkundige Kring Vlierbeek

In 1945 werd door André Smeyers (1898 – 1979) in de schoot van Davidsfonds Vlierbeek een Heemkundige Kring opgericht met het doel onder meer de geschiedenis van de abdij in al haar facetten te “ontsluieren”. De Kring zorgde voor de eerste nauwkeurige opmeting van de abdijgebouwen en kelderingen. Van meet af aan kenden de regelmatige vergaderingen een groot succes. De vereniging legde het accent op de studie van de lokale historie en folklore. Hieruit resulteerden ook publicaties over de geschiedenis van de abdij en van de gemeente Kessel-Lo. Deze teksten bezitten een antiquarische waarde.

Van januari 1960 tot november 1963 hebben leden van de kring haast wekelijks onder leiding van Maurits Smeyers (1937 – 1999) gegraven in de pastorietuin. Deze “mollen-arbeid” leverde belangrijke, soms spectaculaire vondsten op zoals een onderaardse begraafplaats of krocht waarin abten werden begraven. De funderingen van het klooster uit de 13de eeuw werden tot op 3,56 meter diepte blootgelegd. Ze vonden ook de aanzet van de grote muur, die de onvoltooide kerk uit de 17de eeuw afsloot, evanals een 1,75 meter hoge onderaardse gang of mogelijk riool.

Na 1960 werd de werking van de Heemkundige Kring voortgezet onder de naam Secretariaat voor Heemkundige kring (SVK). Met allerlei initiatieven om de aandacht op Vlierbeek te richten. Een reeks historische tentoonstellingen werden georganiseerd waarvoor Maurits Smeyers telkens een wetenschappelijk verantwoorde catalogus samenstelde.

Vermelden we slechts:

1964: Acht eeuwen abdij
1967: De Kapel H. Drievuldigheid te Blauwput
1967: 150 jaar Kessel-Lo
1970: Zo groeide Kessel-Lo
1976: 200 jaar abdij abdijkerk

De werking van de kring droeg zeker bij om in de Vlierbeekse gemeenschap een draagvlak te vormen die latere restauratiewerken en blijvende zorg voor het Vlierbeeks erfgoed mogelijk maakten.

Heemkundige kring van 2000 tot heden

Na het plotse overlijden van professor Maurits Smeyers in 1999 werd door de plaatselijke Davidsfonds afdeling het plan opgevat om enkele herinneringen aan de opgravingen van de jaren ‘60 bestendig te tonen aan het publiek.

Klik op de foto's om ze te vergroten.

In de lente van 2000 begon “De Torenploeg” klimop en andere planten te verwijderen van de resten van de toren, een restant van de kerk uit de 17de eeuw. De ruïne werd verstevigd en afgedekt om verdere afbrokkeling te voorkomen. Ook de krocht, werd terug opengemaakt en men metselde een schacht om deze ondergrondse begraafplaats toegankelijk te maken. De omgeving werd heraangelegd. Een tentoonstelling toonde de resultaten van de opgravingen uit de jaren 60 van de vorige eeuw. In 2001 werd voor het eerst een “Abdijdag” georganiseerd. Die abdijdagen, waarop een onderdeel van de abdijgeschiedenis voorgesteld wordt, kennen sindsdien jaarlijks ruime belangstelling op de tweede zondag van oktober. Onder het tabblad Archief leest u er meer over.

De restauratiewerkzaamheden aan de Onze-Lieve-Vrouw kerk boden de gelegenheid om de Vlierbeekse gemeenschap hier over in te lichten. Ook bij de restauratie van het Gastenkwartier, de Westerpoort, het Oud Abtskwartier en het orgel werd een ploeg gevormd om - na briefing door architecten en specialisten - bezoek aan de werken te begeleiden. Met tentoonstellingen, publicaties en presentaties werden die restauratiewerken nog verder toegelicht.

Bij de restauratie van de Westerpoort werd de voormalige portiersloge van de abdij ingericht als informatiepunt over de abdij. Aan dit lokaal “Broederportier” starten nu de rondleidingen in en rond de abdij. De Heemkundige Kring werkte samen met de vzw Epithaaf aan de inventaris van monumenten op het abdijkerkhof en er wordt nu vruchtbaar overlegd met de dienst begraafplaatsen van de stad voor verdere inventarisatie en herinrichting van het kerkhof. Bij rondleidingen of andere gelegenheden zoals de herdenking van “De Groote Oorlog” krijgt het merkwaardige kerkhof de nodige aandacht.

Het archief van de abdij werd na het opheffen van de abdij verbrand. De documentatie die sinds 1945 over de geschiedenis van Kessel-Lo, maar voornamelijk over de abdij, werd samengebracht door André Smeyers, zijn zoon Maurits en hun medewerkers werd na het overlijden van Maurits door zijn dochter Katrien bewaard en aangevuld. Zij gaf het vervolgens door aan de Heemkundige Kring. Het scannen en digitaal opslaan van de vele foto’s, plannen en documenten is een blijvende zorg van het huidige bestuur van de Kring. De documentatie bewees onder meer haar nut bij de jongste restauratiewerken en de voorbereiding van het Masterplan Vlierbeek. Vroegere en meer recente publicaties over de abdijgeschiedenis, zoals over de brand van 1953, putten eveneens ruim uit deze bronnen. De kring leverde ook teksten en afbeeldingen voor de toeristische informatieborden die de stad Leuven op de abdijsite liet plaatsen.